Hãy nhắm mắt lại và hình dung Sài Gòn những năm 60-70. Một thành phố sôi động, náo nhiệt, nhưng ẩn chứa bên trong là những lo âu, bất định của thời chiến. Giữa những biến động ấy, một dòng chảy âm nhạc mới mẻ đã trỗi dậy, len lỏi vào từng con phố, từng ngõ hẻm, thấm đẫm vào tâm hồn của những người trẻ. Đó chính là nhạc trẻ, khúc tự tình của một thế hệ giữa bom đạn.
Sau những giai điệu hào hùng ca ngợi quê hương, đất nước và những bài hát mang âm hưởng quân hành, một luồng gió mới đã thổi vào Sài Gòn, mang theo những giai điệu sôi động, cuồng nhiệt của âm nhạc phương Tây. Những cái tên như Elvis Presley, The Beatles, The Rolling Stones, Johnny Hallyday, Sylvie Vartan… đã trở thành thần tượng của giới trẻ Sài Gòn.
Những giai điệu rock and roll, twist, bebop… với tiết tấu mạnh mẽ, lời ca phóng khoáng đã đánh thức những khát khao tự do, thể hiện cá tính của những người trẻ. Họ tìm thấy ở đó sự đồng điệu, sự giải tỏa những áp lực của cuộc sống trong thời chiến.
Ban đầu, nhạc trẻ thường được gọi là “nhạc kích động”, một cái tên phần nào thể hiện được sự cuồng nhiệt, sôi động của nó. Những buổi biểu diễn nhạc sống với những ban nhạc chơi nhạc cụ điện tử, tóc dài, ăn mặc theo phong cách Hippy đã trở thành một hiện tượng, thu hút đông đảo giới trẻ.
Những tụ điểm âm nhạc bắt đầu xuất hiện, từ những quán bar nhỏ, những vũ trường đến những buổi dạ vũ gia đình. Âm nhạc vang lên, tiếng trống dồn dập, tiếng guitar điện réo rắt, tiếng hát cuồng nhiệt, tất cả hòa quyện tạo nên một không khí sôi động, quên đi những muộn phiền của cuộc sống.
Sự du nhập của âm nhạc phương Tây không chỉ đơn thuần là sự tiếp nhận những giai điệu mới mà còn là sự tiếp nhận một lối sống, một nền văn hóa mới. Giới trẻ Sài Gòn đã tiếp thu một cách nhanh chóng và cởi mở những trào lưu thời trang, âm nhạc, điện ảnh từ phương Tây.
Điều này cũng phản ánh sự cởi mở hơn của xã hội miền Nam so với miền Bắc thời bấy giờ. Trong khi ở miền Bắc, những giá trị truyền thống vẫn được đề cao và sự tiếp xúc với văn hóa phương Tây còn hạn chế, thì ở miền Nam, giới trẻ được tự do hơn trong việc thể hiện cá tính và theo đuổi những đam mê của mình.
Phong trào nhạc trẻ Sài Gòn đã sản sinh ra nhiều ban nhạc và cá nhân tài năng, góp phần quan trọng vào sự phát triển của nền âm nhạc Việt Nam. Những cái tên như Phượng Hoàng, Shotguns, Black Stone, Blue Jets, Enterprises, The Hammer, Blue Stars, Magic Stone, Les Vampires, The 46, Fanatiques, Spotlights, Ba Con Mèo, The Uptight, The Misfits, The Black Bees… đã trở thành những biểu tượng của một thời.
Những cá nhân như Trường Kỳ, Lê Hựu Hà, Nguyễn Trung Cang, Elvis Phương, Tuấn Ngọc, Khánh Hà… đã đóng góp không nhỏ vào việc định hình và phát triển phong trào nhạc trẻ.
Ban đầu, các ban nhạc chủ yếu chơi lại (cover) các bài hát nước ngoài. Tuy nhiên, theo thời gian, một nhu cầu mới đã xuất hiện: đó là khát khao thể hiện tiếng nói, tình cảm và suy nghĩ của chính mình bằng ngôn ngữ Việt.
Đây là một bước chuyển biến quan trọng, đánh dấu sự trưởng thành của nhạc trẻ Sài Gòn. Những ca khúc Việt bắt đầu ra đời, mang đậm dấu ấn của thời đại, của những lo âu, trăn trở, khát khao của giới trẻ.
Những ca khúc Việt trong giai đoạn này thường nói về tình yêu, nhưng không phải là một tình yêu màu hồng, lãng mạn, mà là một tình yêu mang đậm dấu ấn của thời chiến, với những lo âu, chia ly, mất mát. Những ca khúc này đã chạm đến trái tim của những người trẻ, nói lên những điều mà họ đang cảm nhận, đang trải qua.
Nhạc trẻ đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của giới trẻ Sài Gòn, là nơi họ tìm thấy sự đồng điệu, sự sẻ chia và cả sự giải tỏa những áp lực của cuộc sống.
Những đại hội nhạc trẻ được tổ chức thường xuyên, thu hút hàng ngàn người tham dự. Đây là nơi các ban nhạc được thể hiện tài năng, là nơi giới trẻ được hòa mình vào không gian âm nhạc sôi động, cuồng nhiệt.
Những đại hội này không chỉ là những sự kiện âm nhạc mà còn là những sự kiện văn hóa, xã hội, phản ánh một phần đời sống của Sài Gòn thời bấy giờ.
Sau năm 1975, phong trào nhạc trẻ Sài Gòn dần đi vào thoái trào. Nhiều nghệ sĩ đã rời khỏi đất nước, những tụ điểm âm nhạc cũng dần đóng cửa.
Tuy nhiên, những giá trị mà phong trào nhạc trẻ để lại vẫn còn sống mãi. Đó là những giai điệu, những ca từ đã đi vào lòng người, là những ký ức về một thời sôi động, đầy đam mê. Và quan trọng hơn, đó là sự khẳng định tiếng nói của một thế hệ, một thế hệ đã sống, đã yêu và đã cống hiến giữa bom đạn.
Nhạc trẻ Sài Gòn 60-70 không chỉ là một dòng nhạc mà còn là một phần lịch sử, một phần văn hóa của Việt Nam. Nó là khúc tự tình của một thế hệ, là tiếng nói của những người trẻ giữa thời lửa đạn. Những giai điệu ấy, những ca từ ấy vẫn còn vang vọng đến ngày hôm nay, nhắc nhở chúng ta về một thời đã qua, về những giá trị không thể nào quên.